lunes, 29 de agosto de 2011

Arritmiak eta barreterapia

Gauza asko ikasten ari naizela ezin uka badezaket ere, beste horrenbeste barneratzeko lanak egin beharko ditut..

Sorbalda goitik behera mindurik daukat eta atsedena hartzeko garaia dela oihukatu dit gorputzak. Ipurterre honek ez duenez geldirik egoterik, kontu ustez lasaiago batzuetara jotzeko baliatu dut neure enegarren lesioa.

ETxeko blokean badira dantza klaseak. Denetarikoak..saltsa, sabel dantza, afrikarra, cumbia....Joño, aukera ezin egokiagoa gorputza eta musikarekin jolasteko. Ja! hori uste nuen nik..
Bazkalostean pozik igo naiz hamaikagarren solairura. Pozik jo dut klasera sartzeko atea. Pittin bat urduri ere banintzen, bertan nor eta zer egongo zen pentsaturik. Hiru  emakume ziren gela barruan. Laugarrena irakaslea. ETa azkena ni neu, bost, orotara.
Gorputzaren erabateko hondamendia etorri da orduan. Gorputz atal bakoitza bere kabuz mugitu behar zen ( eta kordinatu, aizu!). Ordura arte ezagun ez nituen giharrak aurkeztu zaizkit artikulazio herdoilduen zarataz lagundurik. Okerrena nire arritmia izan da..bihotzarena ez, neurea propio. Hara, zelango plana! Gorputza erlajatu eta atsedena hartuko nuelakoan, bada, are okerrago irten naiz klasetik..lotsa aspaldi utzia nuen geltoki zahar batean..akaso horrek klasea bukatzeko duintasuna eman dit.
Emakume haien dantza-klase arrunta barre terapia bilakatu dut nik. Ezin barreari eutsi irakasleak mugimendu berria erakusten zuenean. Ispiluz inguraturik ginen eta angelu guztietatik nuen ikusgai nire gorputz traketsa. Negarguraren ordez, barre algaraka hasi naiz! neure buruari barre egin diot ia ordubetez! Okerrena izan da ikaskideak despistatzen nituela..haiek ezkerretara  egin eta ni saltoka hasi, aldaka dislokatu eta nik belauna altxatu.. nire gorputza bere kabuz hasi da mugitzen, niri jaramonik egin gabe..
Bi edo hiru aldiz lortu dut gorputza eta musika, biak irakasleak esan bezala, kordinatzea. Orduan erlajatu naiz. Hiru segunduko plazerra sentitu dut.


lunes, 22 de agosto de 2011

ATEAK ZABALIK, ESKUAK IRMO. IDEIAK PREST ETA DANBA!

 Mientras haya miseria, carceles, hambre, poder, represión..
La rabia y el descontento serán inminentes.

 Se me revolvieron los sentidos en el parque O'Higgings. La sangre se me calentó. Grité y me emocioné como una más. Ahora creo más aún, si cabe.
No es una chiquillada, no es un capricho veinteañero. Es un grito al cambio, un grito a una democracia de mentira.
Y se despertó una primavera en Chile como hacia años no lo hacía. Por fín atrás el letargo del reformismo, el miedo a responder. Ellas y ellos no temen a los fantasmas del pasado.
Esa es la clave: no tienen nada que temer, quizá porque tampoco tengan nada que perder, salvo la libertad. Que no es poco.

 


O'Higggins parkeak zentzumen guztiak asaldatu dizkit. 
Pribilegiatua, halaxe sentitzen naiz. Aita, ama, aitite, amona, iloba, alaba...hainbeste jenderen artean niretzako lekua ere egon zen, edozeinek zuen lekua landa handi hartan. Udaberria loratu da Txilen, udaberri-berria, ameslaria.


Hautsi da orain arteko borroka ildoa. Oihuak esnatu dira, ez dago atzera bueltarik.
Kexek ureztatu dute Txile izan den basamortua. Gazteak ez dira kikilduko, benetako aldaketa baten aldeko urrats sendoa eman dute. Oihartzuna Amerika Latinako herrialde askotara iritsi da. Itsasoaren bestaldera ere.
Mundua harrituta ari da iraultzari begira.  Kontuz, ez da espektakulua. Demokraziaren izenean, haiek haien leku duina aldarrikatu dute gizartean, munduan. Eta ekintzek eman.
Hezkuntza luxu izatetik haratago, herrialde baten oinarrizko tresna izan behar da. Herritarrak formatu eta baloreak transmititzen dituen akuilua. Jarrera kritikoa elikatu eta zuzena eta bidezkoa dena ondo bereizten irakasten edo erakusten duen sisteman sinisten dute. Ez da ikasleen amets deskafeinatua, ez da  gaztetasunak eragindako apeta.  Zahar eta gazte; ikasle eta irakasle, denak bat datoz.
Trinkotu dira koloreak, helburuak, usainak.  Norabide bakar batera bildu dira.
Mundu berri baten alde zioten hainbat pankartek, eta hori idatzirik paseatzeko erabateko zilegitasuna dute, hainbestekoa da eta jokoan jarri dutena.
Gose greban dauden gazteei elkartasun besarkada helarazi zieten bertan bildutako milioi inguru lagunek; oilo ipurdia, emozioa. Haserrea...egunek esanahi mingarriagoa hartzen dute, borroka egun bakoitzak, haien bizitza puxka bat lapurtzen die.
Musikak giroa areago epeltzen lagundu zuen. Musikak ez zuen kale egin. Borrokarako prest dira kantak, kantariak eta entzuleak ere. Sinboloak berziklatu dira: tinko erantzun dute Illyapuk, Sol y lluviak, Quillapayunek....

Hunkigarria. 
Hitz ederra ezta? eta haren atzean ezkutatzen diren irudiak, oihuak eta ilusioa:  ederragoak...

viernes, 19 de agosto de 2011

Octavioren haserraldia


Qué yerba, qué agua de vida ha de darnos la vida
Donde desenterrar la palabra
La proporción que rige al himno y al discurso
Al baile, a la ciudad y a la balanza?

 Octavio Paz. Himno entre ruinas

Okerreko bidetik doazkigu hitzak...okerreko momentuan esan ohi ditugu, eta lotsagorritu arte urduritu, haiek une hartarako egokiak ez zirelakoan..
Baina hitzak eta hizlariak zigorrik gabe geratzen dira; hitzak ahotik ihes egiten du eta airean hil. Hura sekula ez da ezerren errudun, hura beti aske, zigorgabe.
Octavio Pazek hitzei eta haien jabeei errieta egin die eta nik uste dut, hala eta guztiz ere, aske bizi direla biak ala biak..

Dales la vuelta,
cógelas del rabo,
azótalas,
dales azúcar en la boca a las rejegas,
ínflalas, globos, pínchalas,
sórbeles sangre y tuétanos,
sécalas,
cápalas,
písalas, gallo galante,
tuérceles el gaznate, cocinero,
desplúmalas,
destrípalas, toro,
buey, arrástralas,
hazlas, poeta,
haz que se traguen todas sus palabras.
Octavio Paz

lunes, 15 de agosto de 2011

Biolentzia. A vueltas con la moralidad

  
Cuando estoy al borde célebre de la violencia
O lleno de pecho el corazón, querría
Ayudar a reir al que sonríe
Ponerle un pajarrilo al malvado en plena nuca,
Cuidar a los enfermos enfadandolos,
Comprarle al vendedor,
Ayudarle a matar al matador - cosa terrible-
Y quisiera yo ser bueno conmigo
En todo.
Cesar Vallejo
 
Biolentzia hitzak leku erosoa hartu du gehienon bizitzetan.. biolentziaren adiera ere biderkatu egin da kasik desitxuratu arte. Okerrena da gezur bat mila aldiz entzundakoan egia dela sinestu ahal dugula. Hein batean, horixe bera gertatzen da: mugimendu batek, jarrera batek, erantzun batek... kode zehatzik ez duenean, hau da, inon ere sailkatu ezin dugunean "violento" hitza erabiltzen dugula  izenik ez zuenari ( edo beste izan bat zuenari) izena emateko. 
Eta pittin bat nekaturik hitzaren desitxuraketa prozesuarekin...zer egin eta hiztegira jo dut lotura bila. Hara non zer dakarkigun RAEk:
1. Cualidad de violento
2. Accion violenta o contra el natural modo de proceder
3. Accion de violar a una mujer ( no comment)

Hiru adiera hauek ez beste asko topatu dut egunkari eta irratsaioetan; telebista saio zein kalean. Hirugarren adierari jaramonik ere ez diot egingo oraingoan, "no comment" argigarria soilik.. Euskarak bortizkeria eta oldarkor ditu baliokide, besteak beste, eta ñabardurez beterik.

Zerrenda luzea etorri zait burura...biolentzia erantzun bat ere bada. Biolentzia manipulazioa da, eromena ere izan liteke. Biolentzia odolik gabeko kolpea izan ahal da, ametsetik ametsgaiztora doan azken atea. Legearen ostekoa ere bada biolentzia. Legearen arma-tresna, baita herriarena ere. Biolentzia poesia da, eta biolentoa idazlea. Kanta ugari dira biolentoak....eta abestien sortzaileak biolentziaren eragileak.

Konprobazio lana egin dut zerrenda osatu ondoren. Komunikabideek eta nik neuk bestelako irizpideak darabiltzagu biolentziaz mintzatzerakoan, inondik ere.


...y el buen ladrón quisíera no tener que robar..
Silvio Rodriguez 




martes, 9 de agosto de 2011

Sobre cazos, caceroladas y solidaridad.

Herria kontrolpean dagoenean eta baldintza demokratikoak mugaturik ageri direnean, askotarikoak dira erantzunak. Kazoak eta zarata protagonistak izan dira oraingoan. Martxen erritmoa piztu egin da. Ikasleak ez daude nekaturik, ez daude bakarrik. Zarata berez entzuna izateko egiten den maniobra da, instintiboa kasik. Berbak nahikoa ez direnean, orduetako bilerek ezer onik ematen ez dutenean, hura dugu irtenbideetako bat: zarata. Iluntzeko bederatzietan kalean egon zein etxearen epelean, zarata egitera irten gara denok. 
Gainera, ematen du oihartzunak itsasoa zeharkatu duela eta Europako hainbat herrialdetara ere iritsi dela. Hala, Suedian eta Londonen kasurako,  elkartasun oihuak lagunen zamatik irten dira Txileraino.

Zein garrantzitsua den elkartasuna..herrien arteko samurtasuna dela esan dugu sarri, eta halaxe da..ondokoarengandik jasotzen duzun edozein eupada, edozein kuku, dela oihu, dela mezu dela musu....haiek guztiek zilegitasuna ematen diote borrokari. Aldarrikapenen haria ehunduz doa Txiletik mundura.  Loaldi luzea atzean geratu da, ikasleak aurrera egiteko prest daude. Eta gu, haiekin batera. Edonora.

Es una maniobra casi institiva...hacer ruido...cuando...cuando nadie te escucha..Explicas lo que necesitas, lo que te pasa, lo que sientes..todo ello es licito. Pero no te escuchan. Entonces..haces ruido. Ya sean gritos que salen desde lo mas dentro, ya sean gritos en forma de cazuelas desde la ventana de casa.
Y entonces te escuchan desde la otra punta del mundo, desde el otro lado del oceano. Y vemos entonces que no estamos solas. Y esa ternura con nombre de solidaridad resulta ser un empujon cariñoso para seguir creyendo en lo que nos hace salir a la calle cada jueves, para seguir parando clases y ocupando universidades. Basicamente, para crear un mundo en el que creemos.


miércoles, 3 de agosto de 2011

Lautaro: entre la epopeya el mito y la libertad


Resulta que hubo un tal Lautaro,
       Y hombres y mujeres detras de la historia.

Resulta que hubo un nuevo reino llamado Chile..que pertenecia a la corona española
Resulta que  hubo un tal Pedro de Valdivia, fundador de Santiago..
Explorador para los ciegos; conquistador para los y las conquistadas.
Y Lautaro se convirtio en Felipe.
Felipe gazteak zaldiak eta zakurrak ezagutu zituen, guda gizonen estrategiak ikasi.
Etsaiaren etxean bizi zen, zerbitzari eta bakarti,
Santiago sortu berriari zelatan.
Nagusitutakoan ihes egin zuen
Eta Felipe Lautaro bilakatu zen
Lautaro gudaria, herriaren askapenerako gidari.
Urte odoltsuak XVI. mendekoak.
Gerokoak ere. Gaurkoak..biharkoak, zoritxarrez.
Pero..
Los mapuches no se rindieron.
Los mapuches vencieron.
Nunca se rinden.

Resulta que hubo un tal Lautaro. 
      Y hombres y mujeres detras de la historia      

                                                         
  "Ha cambiado la historia para nosotros, claro. Los "libros oficiales" dicen que son otros los que la hicieron y la siguen haciendo por nuestros pueblos. Los héroes de esta historia, en un mundo "civilizado" en el que ya no debiera haberlos, son los invasores..."
 Elicura Chihuailaf