Eskerrik asko! Txileko Santiagon ospatutako KORRIKAz

 *argazkia:www.javierliano.com

Solo queda agradecer a todas las personas que el pasado sábado 16 de marzo se reunieron para dar un abrazo al euskara y dibujar un bonito capítulo de la KORRIKA 18 en Santiago de Chile. Y es que no solo somos quienes fuimos a recorrer los casi 7 kilometros de la carrera entre callejuelas de Santiago, somos muchas más! Somos quienes estamos en La Plata, en Shangai, en London, en Catalunya, en Italia… El sábado hubo una fiesta cuyo protagonista fue el euskara. El sábado dejamos claro de que ésta lengua esta más viva que nunca; con el mapa al revés  y salvando las distancias  gritamos que es posible vivir y soñar en euskara, que seguiremos trabajando por ello tanto en Euskal Herria como en la diáspora hasta que el euskara  viva plena  y dignamente donde le corresponde.

Y en la ronda de agradecimientos, faltan los más importantes: todas las alumnas y alumnos que han pasado ( están pasando y pasarán) tanto por las universidades como por los centros vascos para aprender euskara y acercarse un poquito más hasta nosotras.

Eskerrik asko, bihotzez.

 

Andoaindik abiatu da gure KORRIKAren 18. edizioa. Gero eta helduagoa. 18 edizio bete ditu KORRIKAk, euskararen alde inoiz antolatu den ekimen jendetsuena, arrakastatsuena eta zirraragarriena adin nagusikoa da. AEKk bizirik behar du oraindik ere, euskarak KORRIKAren beharra  izaten jarraitzen duelako, euskaldunok AEKren erreferentzia behar dugun bezalaxe, harik eta euskaraz bizitzea amets izatetik egia izatera iristen den arte. Baina benetazko egiaz ari naiz, ez estatistikek kolore argiz marrazten dituzten zenbakiez. Euskaldunok Euskal Herrian euskaraz bizitzeko aukera erdiesten dugunean bilakatuko dugu KORRIKA iragan, historia.

 

KORRIKA 18 iritsi eta gure albotik igaro da kasik oharkabean. Ordu asko joan dira egunbeteko jaialditxoaren antolakuntzan: kezkak, zalantzak, laguntzaileen ilusioa ( eta geurea propio), poza, nekea…Denetariko adjektibo sorta erantsi dakioke prestakuntza lanari.

Goizerik abiatu ginen Apoquindo kaletik Euskal Etxeraino. Tartean, ia zazpi kilometro. Giroa fresko zegoen, korrikaldirako ezin hobea. Tantaka etorri ziren lagunak eta ia bost minuturen bueltan AEKk bidalitako 60 petoak jendeak jantzita zeramatzan, harro. Musika zuzenean izan genuen: txistularia, irrintziak eta euskalakarion eupadak. Aurten omenduak ikasleak izan dira, Euskal Herrian zein Euskal Herritik kanpora euskaraz ikasteko erabakia hartu duten ikasle gazte eta helduak, hain zuzen ere. Aukera ederra unibertsitateetan eta Euskal Etxeetan euskara ikasten dabiltzanekiko errespetua eta begirunea adierazteko.

Herri bazkaria etorri zen eguerdi partean, enpanada batzuen ostean. Etxean bezalaxe sentitu ginen bertaratutakoak; paradoxak, hain dirudigu hotzak euskaldunak eta hain gara epelak halako ospakizunetan…batzuk bihotz samurrekoak, bai horixe.

Kantutegiak, patxarana, musa, solasaldiak….aurpegi irribarretsuak, pozik ginen. Eta pozez begiratzen diogu Euskal Herriko KORRIKAri, gu, urrun izanik ere, harengandik gertuago  sentitu ahal izan ginelako Santiagon ospatu genuen KORRIKA ttipian.

 

Haciendo memoria. Luchadoras, brujas....

 

Goazen memoriaren zirrikituak pittin bat astintzera..goazen kontzeptuok ez eraldatzera, abiapuntuak ez ezabatzera, hainbat gauzen oinarria berrikustera. Ahantz ez dakizkigun.

 

 

 

 

Gatozen orduan 1908 urtera.

XX. mende hasiera, bigarren sektorea indarturik. Ez zeuden ordea, langileen eskubideak inondik ere bermaturik. Ez bazeuden gizonenak...emakumeenak, existitu ere ez ziren egiten.

Soldata lotsagarriak ( lehengo lepotik burua...halantxerik gabiltza gaur egun ere..aurrera goaz atzeraka), lanaldi luzeak, elkartzeko debekua, osasun baldintza traketsak....dena okerrerantz zihoan gizon emakume langileentzat. Industria hazi eta garatu ahala, ttipiagoak ziren langileak, gero eta ez deusagoak.

Gauzak horrela, 40.000 emakume langile grebara joan ziren lantegiek bermatzen ez zituzten gutxieneko eskubideak aldarrikatzeko. Enpresa gizon batzuek ( bai, gizonak ziren, gainera) emakumeak lantegian bertan giltzapetu zituzten, matxinada handiago baten beldur, nonbait.

Istiluak hasi ziren eta lehergailuetako bat Cotton Textile Factory lantegiko eraikinaren barruan sartu zen: sua sortu zen, kontrolatu ezin izan zuten suteak lantegia kiskali zuen eta lantegi barruan ziren 129 emakume erre ziren. Emakumeek ez zuten ihes egiteko abagunerik izan. Sorgin ehiza garaikidearen traza dauka historia egin zuen istorioak. Ez zegoen eliz gizonik lantegi barruan, ez zegoen surik piztuta herriko plazan, baina gauza bera gertatu zen eta berdin hil ziren emakume borrokalari haiek.

Gertakizun latz haien ondorioz hartu zuen martxoak 8k emakume langile eta borrolakariaren eguna. Borroka eguna, memoria astintzeko eguna.

 

Sigo haciendo memoria y recuerdo en esta entrada que yo no celebro nada el 8 de marzo.

 

El 8 de marzo es un dia negro donde se conmemora una catastrofe. Se recuerda una lucha, se recuerdan a mujeres asesinadas...Más de cien años han pasado y seguimos recordando luchas y muertes mientras hacemos malabarismos para no convertirnos en ceniza dentro de los tentaculos de este malnacido heteropatriarcado.

 No celebro nada en especial ( y menos el ser mujer...), por que lo soy los 365 dias del año cuando mis hormonas no se ponen nerviosas y me asaltan con pelo y dudas.  Celebro el 8 de marzo, el 15 de abril, el 10 de diciembre.. con mis amigas y compañeros. Reflexionamos, discutimos, acordamos...seguimos creando y creciendo aprendiendo todas de todas.

Hago memoria y recuerdo que tengo que reivinidicar mi espiritu putero y sensible, mi cuerpo caliente y mis días en blanco ( o gris, o azul, o rojo...) donde no me apetece ni una limonada. Recuerdo que me enojo, que lucho, que se lo que quiero.

 

Hago memoria para recordar lo que una vez nos quitaron. Akelarreak etorri zaizkit burura, eta akelarreen atzean gorderik zeuden ospakizunak. Satanizaron los akelarres y quemaron brujas por vivir una sexualidad libre, sanar...y ser mujeres. No nos engañemos; lo que ha venido después ha sido una libertad bajo la coraza de la religion, vergüenzas y sometimiento. Nada de respeto en el día a día, nada de empatía, y menos de libertad sexual. 

Galdetu bestela "bazterreko" sexualitatea bizi dutenei, jendartearen multzo atzerakoiak bazterturikoa, galde diezaietela gizonek jipoitzen dituzten emakumeei...haiek bikote eredu heterosexualaren baitan bizi dute sexualitatea, ustez harreman zuzenak direnak, ez kutsatuak, pekatu gabeak. Horiek baino ez ditu onartzen elizak. Seinale txar, beraz.

 

Asi que salgamos a la calle este 8 de marzo ( también) a gritar que estamos enojadas y a cagarnos en los que no nos dejan vivir en paz. Pero ojo, no solo ese día por favor, que somos muchas  y hay mucho que hacer el resto del año también.

Ah, a algunos hombres (también): menos miedo y vergüenza y un poquito mas de compromiso anda, que esto va para todos y todas. 

 

Gure amonak sorginak izan ziren: sendatu, gozatu eta zaintzeko eskumena zuten. Haiek izandakoa guk geuk berriro halakoxeak izateko bideari ekin beharko genioke, behinola galdutako boterea berreskuratzen hasteko.

 

Animo.

Hegoaldearen elegantziaz.

Hasieran lasai egon nahi nuen; lo egin, ibiltzeko leku bi hautatu eta egon, beste barik. 3 aste igaro aurretik etxean izango nintzela pentsatu ere pentsatu nuen, etxeko zulotik irteten naizen lehen aldia bailitzan. Baina nolakoak diren gauzak..labur, ez, laburregi egin zaizkit opor egunak.  Urduri nabil eskumako begia egutegian eta ezkerrekoa mapan. 

Hace tiempo se desnudaron estas tierras, la fueguina y la patagónica, abanderadas de su historia. Una piensa que observándolas ya cargas energía y puedes sobrevivir un rato más al estrés, presión, trabajo. Pero que confundida he vuelto a estar: enganchan, atrapan, devoran. Y quieres más. Hueles el aire  helado que sube de la Antartida jugueton y se te congelan los pelitos de la nariz.

Escalas cielos eléctricos, de esos que te dan vuelta y vuelta y te marean de belleza. Aleteas por sus quebradas, glaciares y cascadas heladas. Son cerros sobrecogedores donde el cielo baila enajenado y se mimetizan, lagos y horizonte, bajo un color plomizo que amenaza una guerra de colores. En medio de todo yacen arboles petrificados, observadores longevos de las mil y una noches estrelladas, con la cruz del sur a la cabeza de ellos, resaltando sus bustos. Asi es la elegancia de la naturaleza.

Eta ulertuko duzue zer dela eta ez dudan etxera itzuli nahi, hiriaren grisera; mapa apenas margotuetan hamaika ibilaldi agertu zaizkit bat-batean. Lurrari itsatsirik gelditu nahi nuke orduan eta coyihue zuhaitzaren enbor bilakatu. 24 orduko espektakulua niretzat nahi dut osorik. Deidazue berekoi, baina utz nazazue hemen.